همه چیز درباره گیاه رازک

 ​

نام علمی:

Humulus lupulus

تیره:

Cannabinaceae

قدمت کشت رازک به بیش از یک هزار سال پیش می رسد . در اروپا آثار به جا مانده از سال 786 میلادی نشان می دهد این گیاه در برخی نقاط مانند باغها و فضای مربوط به کلیساها به خصوص اطراف منزل دنیس (از کشیشهای بلند پایه آن زمان) به عنوان یک گیاه دارویی کشت می شده است . در گذشته مردم از گلهای ماده و مخروطی شکل این گیاه برای معالجه بیماریهایی مانند مالاریا ، یرقان و ناراحتیهای گوارشی (به عنوان محرک ترشحات معده و تنظیم کار جهاز هاضمه) استفاده می کرده اند . بعدها به عنوان ماده ای خواب آور و آرام بخش مورد توجه قرار گرفت .

در اکثر فارماکوپه های معتبر از گلهای رازک ماده و اسانس آن به عنوان دارو یاد شده و خواص آرام بخشی و خواب آوری آنها مورد تاکید قرار گرفته است . از مواد موثره گلهای رازک به عنوان مدر (پاک کننده کلیه ها) و ضدعفونی کننده استفاده می شود .این مواد اثرهای هورمونی نیز از خود نشان می دهند .

در صنایع داروسازی از مواد موثره گلهای این گیاه داروهایی آرام بخش و خواب آور مانند لگاتین و هوالتا تولید می شود . از گلهای رازک در صنایع غذایی ، کنسروسازی و نوشابه سازی به عنوان طعم دهنده استفاده می شود . در حال حاضر بیش از 95 درصد رازکهای تولید شده در سراسر جهان در صنایع نوشابه سازی به خصوص تولید آب جو (ماءالشعیر) به عنوان طعم دهنده کاربرد دارد. مواد موثره گلهای رازک (اسانس و عصاره آن) خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد . این مواد در صنایع بهداشتی و آرایشی کاربرد داشته و از آنها در تهیه شامپو ، کرم و محلولهای آرایشی جهت حفاظت پوست و مو استفاده می شود .

رازک در اکثر کشورهای اروپایی ، آمریکا ، شیلی و حتی استرالیا در سطوح وسیعی کشت می شود .

گیاهشناسی

 رازک گیاهی دو پایه ، علفی ، چندساله و بالا رونده است .  هومولوس شامل گونه های متعددی است ولی گونه لوپولوس از زمانهای گذشته در برخی نقاط جهان کشت می شده است . اخیرا” در کشور ژاپن از گونه اسکاندس (با گونه جاپونیکوس هم نام می باشد) به منظور استفاده از الیافهای بلند آن در صنایع پارچه و کنف سازی استفاده می شود . از این رو این گیاه در سطوح وسیعی در ژاپن کشت می شود .  

اگرچه ((واویلوف)) منشا رازک را نواحی مدیترانه گزارش کرده است ، ولی این گیاه به طور وسیعی در مناطق معتدله نیمکره شمالی گسترش دارد و در اکثر کشورهای اروپایی به صورت خودرو می روید .

رازک به طور خودرو در جنگلهای غیر متراکم بید و در بین درختان نارون ، زبان گنجشک ، بلوط و در خاکهای مرطوب نقاط دیگر می روید . این گیاه تقریبا” در تمام کشورهای اروپایی کشت می شود .

رازک دارای ساقه ای بالا رونده است که ارتفاع آن در ارقام مختلف متفاوت و بین 5 تا 10 متر می باشد . ساقه این گیاه در جهت حرکت عقربه های ساعت (به سمت راست) حول قیم می پیچد .

رازک گیاهی دو پایه است . گلهای نر به صورت خوشه از بغل برگها روییده و به طرف پایین آویزان می شوند . گلهای ماده به شکل مخروطهای بیضی شکل و مجتمع می باشند . برای کشت همواره از گیاهان ماده استفاده می شود ، زیرا گلهای نر کیفیت مطلوبی (مقدار و نوع مواد موثره) ندارند . هنگام کاشت و تکثیر رازک باید توجه داشت تا شعاع سه کیلومتری ، انواع خودروی رازک وجود نداشته باشد . زیرا بر اثر انتقال دانه گرده آنها (به وسیله باد یا حشرات) بر روی گل گیاهان کشت شده ، بذر تولید و از کیفیت گلها به طور بارزی کاسته می شود .

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.